فصلنامه پژوهشی تحقیقات دندانپزشکی

مقدمه: در سال‌های اخیر به علت بالا رفتن سطح بهداشت جامعه و نیز افزایش امید به زندگی، جمعیت سالمندان در کشور، افزایش قابل توجهی داشته است. وضعیت سلامت دهانی سالمندان، تأثیرات عمیقی بر روی کیفیت زندگی آنان دارد. این مطالعه با هدف بررسی توزیع فراوانی خشکی دهان و سوزش دهان بدون علامت بالینی در بین سالمندان بالای ۶۵ سال ساکن در آسایشگاه‌های استان یزد در سال ۱۳۹۱ انجام شد. روش بررسی: این مطالعه توصیفی- مقطعی، در بین ۲۲۵ نفر از سالمندان ساکن در آسایشگاه‌های استان یزد انجام شد. اطلاعات جمعیت‌شناختی و بالینی با استفاده از پرسشنامه، پرونده‌های پزشکی و معاینه بالینی شرکت‌کنندگان جمع‌آوری شد، سپس داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه ۱۷ و آزمون آماری chi-square آنالیز شدند. نتایج: میانگین و محدوده سنی شرکت‌کنندگان به ترتیب ۲/۳±۷۷ و ۹۱-۶۵ سال بود و ۱۳۲ مورد از آنان زن(۱/۶۱%) و ۸۴ مورد مرد (۹/۳۸%) بودند. فراوانی خشکی دهان در این مطالعه ۶۸ نفر(۵/۳۱%) بود. در این مطالعه توزیع فراوانی خشکی دهان در بین سالمندان مرد بیشتر از سالمندان زن بود که این رابطه از نظر آماری معنی‌دار بود (۰۲/۰p=)، در حالی ‌که توزیع فراوانی سوزش دهان در بین زنان بیشتر از مردان بود که از نظر آماری معنی‌دار نبود (۱۶/۰p=). نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، به نظر می‌رسد از جمله مشکلات شایع و آزاردهنده در بین سالمندان، خشکی و سوزش دهان می‌باشد. با این وجود انجام مطالعات دیگر برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر ضروری به نظر می‌رسد.

مقدمه: کیست احتباسی موکوسی(MRC) یک بیماری نسبتاً شایع سینوس‌های پارانازال است که به ندرت با علایم و نشانه‌های بالینی همراه می‌باشد. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی نسبی کیست احتباسی موکوسی سینوس فک بالا و عوامل مرتبط با آن در بیماران مراجعه‌کننده به بخش رادیولوژی دانشکده دندانپزشکی شهید صدوقی یزد انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، که به روش مقطعی انجام شد، رادیوگرافی‌های پانورامیک ۷۵۰ بیمار از جهت وجود رادیواپسیته صاف و گنبدی شکل با حدودی مشخص و فاقد حاشیه کورتیکال در سینوس فک بالا به مدت یک سال به طور متوالی مورد بررسی قرار گرفت و شیوع این ضایعه و عوامل مرتبط با آن، همانند سن، جنسیت، سابقه آلرژی، آسم، مصرف دخانیات و دیابت بررسی شد. سپس داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۷ و آزمون Chi-Square مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: از ۷۵۰ بیمار مورد بررسی، ۷۷ نفر (۲۷/۱۰%) دارای کیست احتباسی موکوسی در سینوس فک بالا بودند که بیشترین سن درگیری، بالای ۶۰ سال بود (۰۰۱/۰p=). در بروز این ضایعه، عواملی چون دیابت و آلرژی به صورت آشکاری نقش دارند (۰۰۱/۰p=)، عواملی چون مصرف دخانیات (۰۰۷/۰p=) و بیماری آسم (۰۱۶/۰p=) نیز در ایجاد این ضایعه مؤثرند. از طرف دیگر جنسیت در بروز MRC نقشی نداشت (۰۵۷/۰p=). نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد حضور کیست احتباسی موکوسی با جنسیت ارتباطی نداشته و به طور معنی داری با سن، دیابت، آلرژی، مصرف دخانیات و آسم ارتباط دارد.

مقدمه: هدف از این مطالعه بررسی اثر زمان‌های تأخیر متفاوت در اسکن، کیلوولتاژهای متفاوت و شرایط نوری نگهداری بر توانایی تشخیص پوسیدگی بین دندانی درتصاویر دیجیتال تهیه شده توسط PPP: Photostimulable phosphor plates می‌باشد.

روش‌ بررسی: در این مطالعه تجربی و تحلیلی، از ٤٥ دندان دایمی خلفی بدون حفره با یا بدون پوسیدگی بین دندانی به وسیله سیستم DIGORA®PSP رادیوگرافی تهیه شد. صفحات تحت شرایط ٦٠ و ٧٠ پیک کیلوولتاژ (kVp) اکسپوز شدند. سپس گرافی‌ها در فواصل زمانی بلافاصله پس از اکسپوژر، ١٠،٣٠ و ٦٠ دقیقه، ٦، ٢٤ و ٤٨ ساعت بعد از اکسپوژر اسکن شدند. صفحات در فاصله بین اکسپوژر تا اسکن به دو دسته تقسیم و در محیط‌هایی با روشنایی روز و جعبه غیرقابل نفوذ به نور نگهداری شدند. صحت قدرت تشخیصی صفحات به وسیله بررسی تمام تصاویر حاصله بررسی شد. حضور حقیقی پوسیدگی به وسیله برش دندان‌ها درجهت مزیودیستالی و مشاهده عینی پوسیدگی مشخص گردید. صحت نتایج به صورت سطح زیر نمودار Rock curve(Az)گزارش شد. Azها به وسیله نرم‌افزار آماری SPSS نسخه ١٧و آزمون‌های two-way ANOVA و T-test تجزیه و تحلیل شدند. از آزمون Kappa جهت اندازه‌گیری میزان توافق هر مشاهده‌گر به تنهایی و بین تمام مشاهده‌گران استفاده شد.

نتایج: Azهای صفحات اسکن شده بلافاصله در دو اکسپوژر ٦٠ و ٧٠ پیک کیلوولتاژ دارای تفاوت معنی‌داری نبود (٠٥/٠P-value>). Az اسکن بلافاصله اکسپوژر ٦٠ پیک کیلوولتاژ به صورت معنی‌داری بیشتر از Az اسکن باتأخیرهای ۶، ۲۴ و ٤٨ ساعت بود
(٠٥/٠P-value <). Az اسکن بلافاصله اکسپوژر ٧٠ پیک کیلوولتاژ به صورت معنی‌داری بیشتر از Az اسکن تأخیرهای ١، ۶، ۲۴ و ٤٨ ساعت بود (٠٥/٠P-value <).

نتیجه‌گیری: برای دقت بیشتر تشخیص پوسیدگی‌های بین دندانی توصیه می‌شود اسکن صفحات PSP بیش از ٣٠ دقیقه به تأخیر نیفتد. تأخیرهای طولانی‌تر باعث ازدست رفتن کیفیت تصاویر می‌شوند.

مقدمه: ضایعه ژانت سل گرانولومای محیطی، ضایعه‌ای واکنشی در حفره دهان به شمار می‌آید که در جنس مونث شیوع بیش‌تری دارد. همین مساله، امکان نقش هورمون‌های جنسی استروئیدی (استروژن و پروژسترون) را در پاتوژنز، شکل‌گیری و رشد ضایعه، مطرح می‌کند. هدف از انجام این مطالعه، تعیین وجود گیرنده‌های استروژن و پروژسترون در ژانت سل گرانولومای محیطی حفره دهان
بوده است.

روش بررسی: در این مطالعه، مورد- شاهد تعداد ۱۰ عدد بلوک پارافینه ژانت سل گرانولومای محیطی و ۱۰ عدد مخاط طبیعی لثه انتخاب و مقاطع تهیه شده از آنها به روش هماتوکسیلین و ائوزین و سپس با روش رنگ‌آمیزی ایمونوهیستوشیمی با آنتی بادی‌های استروژن و پروژسترون رنگ‌آمیزی شد. سپس، تعداد سلول‌های رنگ گرفته شده با شمارش توسط لنز مدرج چشمی تشخیص داده شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS ۱۷ و آزمون آماری Chi- Square مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج: در هرکدام از ۱۰ نمونه ژانت سل گرانولومای محیطی سلول‌های ژانت چند هسته‌ای، سلول‌های استرومایی، آماسی و اندوتلیال عروق خونی و اپیتلیوم مخاط دهان، هیچ‌گونه رنگ‌پذیری با نشانگرهای استروژن و پروژسترون نشان ندادند. نتایج رنگ‌آمیزی جهت ۱۰ نمونه مخاط لثه نیز منفی بود (۲۵۰/۱p-value ER=، ۲۲۰/۰p-value PR=).

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه حاکی از عدم وجود گیرنده استروژن و پروژسترون در ژانت سل گرانولومای محیطی حفره دهان است. بنابراین ممکن است عواملی غیر از هورمون‌های جنسی در رشد و شکل‌گیری این ضایعات، نقش داشته باشند.

مقدمه: وضعیت تحصیلی دانشجویان یک بخش مهم از فعالیت‌های تحصیلی را تشکیل می‌دهد، مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی دانشجویان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی یزد انجام شد.

روش بررسی: این مطالعه توصیفی مقطعی در بین ۲۰۰ نفر از دانشجویان دانشکده دندانپزشکی شهید صدوقی یزد در سال ۱۳۹۳ به روش سرشماری صورت گرفت. تمامی دانشجویان دارای معدل مساوی و بالای ۱۵ به عنوان دانشجوی موفق و معدل کمتر از ۱۴به عنوان دانشجو ناموفق در پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه روا و پایا جمع‌آوری شده و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۷ و آزمون Chi-Square مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج: نتایج مطالعه حاضر نشان داد بین دو گروه دانشجویان از نظر مشخصات فردی مثل جنسیت، وضعیت و محل سکونت، اشتغال، مصرف سیگار، درآمد خانواده، تحصیلات مادر و بعضی مشخصات تحصیلی نظیر فاصله بین اخذ دیپلم و ورود به دانشگاه، معدل دیپلم، رتبه کشوری کنکور، تعداد واحد گذرانده و مشروطیت تحصیلی با پیشرفت تحصیلی تفاوت آماری معنی‌داری مشاهده شد(۰۵/۰> P)، در حالی‌که بین دو گروه مورد بررسی بر حسب متغیرهای سن، وضعیت تأهل، تحصیلات و شغل پدر و شغل مادر با موفقیت تحصیلی اختلاف معنی‌داری مشاهده نگردید(۰۵/۰<P).

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد دانشجویان موفق و ناموفق در بعضی مشخصات فردی و تحصیلی دارای اختلاف معنی‌داری می‌باشند. پیشنهاد می‌گردد در مطالعات آتی نقش سایر عوامل نظیر عوامل روانی- اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد.

مقدمه: دیابت از جمله بیماری‌های مزمن و شایع در جهان است که شیوع و بروز آن به خصوص در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است. با توجه به شیوع بالای دیابت در شهر یزد و از طرفی به دلیل نقش دیابت در ایجاد عوارض دهانی و تحت تأثیر قرار گرفتن طرح درمان دندانپزشکی، آگاهی افراد جامعه از این بیماری در به حداقل رساندن عوارض آن نقش مهمی دارد. هدف این مطالعه ارزیابی میزان آگاهی بیماران مراجعه‌کننده به دانشکده دندانپزشکی شهید صدوقی یزد در خصوص دیابت و عوارض آن بود.

روش بررسی: در این مطالعه مقطعی۲۱۰ نفر از بیماران مراجعه‌کننده به دانشکده دندانپزشکی شهید صدوقی یزد در سال۱۳۹۰ مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه‌ای بود. اطلاعات به دست آمده به وسیله آزمون‌های آماری T وANOVA  و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج: یافته­ها نشان داد ۷/۳۵% نمونه‌ها را مردان و ۳/۶۴% را زنان تشکیل می‌دادند. میانگین سنی افراد ۴۳/۱۱±۹۲/۲۹ سال بود. میانگین نمره آگاهی ۲۵/۵±۴۴/۸ از ۱۸ با سطح اعتماد ۹۵% و میانگین نمره نگرش ۱۶/۵±۰۹/۴۶ از ۱۰۰ با سطح اعتماد ۹۵% بود.

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد، میزان آگاهی و نگرش بیماران مراجعه‌کننده به دانشکده دندانپزشکی شهید صدوقی یزد در ارتباط با دیابت و عوارض دهانی آن پایین است. بنابراین باید راهکارهایی جهت افزایش آگاهی درباره علائم و عوارض دیابت در دانشکده‌های دندانپزشکی جهت بیماران مراجعه‌کننده در نظر گرفته شود.

 مقدمه: افراد نابینا و ناشنوا به­ علت ناتوانی جسمی ممکن است نسبت به افراد سالم مشکلات بیشتری در خصوص مراقبت از دهان و دندان داشته باشند. هدف از مطالعه حاضر مقایسه میانگین شاخص DMFT بین دانش­ آموزان نابینا و ناشنوا با دانش ­آموزان سالم بود.

 روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، ۴۴ دانش‌آموز نابینا و ۸۸ دانش ­آموز ناشنوای ۱۸-۵ ساله بصورت سرشماری انتخاب گردیدند. علاوه بر این ۱۳۴دانش‌آموز سالم بطور تصادفی به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. معاینه دندان­ های دائمی با استفاده از نور طبیعی، سوند و آینه یکبار مصرف انجام گردید. از شاخص DMFT برای بررسی وضعیت دندانی افراد استفاده شد. داده­ های جمع ­آوری شده توسط نرم افزار آماری SPSS نسخه ۱۶و آزمون‌­های آماری آنالیز واریانس و LSD تجزیه و تحلیل شدند.

 نتایج: میانگین DMFT در دانش ­آموزان نابینا ۱۱/۲±۷۳/۱، در دانش­ آموزان ناشنوا ۷۴/۲±۸۶/۲ و در دانش­ آموزان سالم۳۱/۱±۰۶/۱ بود، اختلاف­ آماری ­معنی­ داری ­در شاخص DMFT بین­ دانش­ آموزان ­سالم­ با دانش­ آموزان ­نابینا (۰۴۷/۰=P-value) و ناشنوا (۰۰/۰P-value@) مشاهده شد، همچنین بین دانش­ آموزان نابینا و ناشنوا اختلاف­ آماری معنی­ داری مشاهده گردید(۰۱۱/۰ =P-value).  

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته­های این مطالعه، میانگین شاخص DMFT در دو گروه نابینایان و ناشنوایان در مقایسه با گروه کنترل بالاتر بود. بنابراین ارتقای مراقبت­ های دهان و دندان با آموزش مناسب در این گروه ضروری به نظر می­رسد.

مقدمه: سلامت دهان امکان فعالیت­ هایی مانند خوردن، صحبت کردن، روابط اجتماعی مطلوب و افزایش کیفیت زندگی افراد را بوجود می آورد. کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان و دندان، تأثیر اختلالات دهانی و سلامت آنها را بر زندگی فرد مورد بررسی قرار می­دهد. مطالعه حاضر به منظور بررسی ارتباط شاخص­ های بهداشت دهان با کیفیت زندگی دانش­ آموزان ۱۸-۱۴ساله شهر یزد صورت گرفت.

روش بررسی: این مطالعه توصیفی- تحلیلی و از نوع مقطعی می­ باشد. به منظور انجام این پژوهش ۲۷۳ دانش آموز پسر ۱۸-۱۴ ساله از مدارس شهر یزد به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. پس از اخذ رضایتنامه کتبی از والدین، کودکان به پرسشنامه Short Form ۳۶(SF-۳۶) پاسخ دادند و سپس مورد معاینه بالینی با سوند و آینه در نور طبیعی قرار گرفته و شاخص­های (Decay, Missed, Filled Tooth)DMFT، (Simplified-Oral Health Index)S-OHI در آنها تعیین شد. برای محاسبه رابطه بین شاخص ­ها از آزمون همبستگی اسپیرمن، آنووا و کروسکال والیس و با در نظر گرفتن سطح اطمینان ۰,۹۵ استفاده گردید.

نتایج: میانگین و انحراف معیار شاخص­ های OHI-S, DMFT به ترتیب (۲,۱۸±۳.۰۷) و (۱.۰۳±۱.۸۹) بود. میانگین نمره کیفیت زندگی در حیطه عملکرد جسمی بیشترین و در حیطه محدودیت نقش کمترین بود. بین شاخص DI-S و عملکرد اجتماعی، شاخص CI-S و سن و نیز شاخص CI-S و پایه تحصیلی دانش ­آموز ارتباط معنی­داری وجود داشت (P<۰,۰۵).

نتیجه گیری: برخی از حیطه­ های کیفیت زندگی با شاخص سلامت دهان ارتباط دارند و در بین شاخص­های سلامت دهان شاخص CI-S ارتباط قوی تری با سن افراد دارد.